Appel
Wat is een Elstar appel?
De Nederlandse Elstar is het gehele jaar verkrijgbaar maar de meest gangbare periode loopt van september tot en met mei. De Nederlandse appeltelers slaan hun oogst op in koelhuizen, de zogenaamde ULO-koelhuizen (Ultra Low Oxygen). In deze koelhuizen wordt al het aanwezige zuurstof verwijderd waardoor feitelijk de ademhaling van de appel nagenoeg wordt stil gelegd. Hierdoor zijn ze lang houdbaar en bijna het hele jaar te koop; enkel in de maanden februari tot en met augustus komt deze vaker uit Zuid-Europese landen.
De Elstar appel is de meeste bekende appel in Nederland. Het heeft een groengeel/goudgelige kleur met helderrode bos.
De appel is sappig, lekker knapperig en heeft witkleurig vruchtvlees. Het heeft een uniek aroma; fris en heerlijk zoet.
Zoals elke appel heeft de Elstar meerdere variaties, denk aan de Rode Elstar, Elshof of de Elstar Ruby. Deze zijn iets anders van kleur en smaak maar in de basis hetzelfde.
Wat is een Braeburn appel?
De Braeburn is een knapperige en zoete appel. De stevigheid van de Braeburn maakt hem zeer geschikt voor verwerking in salades, taarten en appelmoes. Natuurlijk kun je nog meer variëren met appels.
Ze zijn erg lekker en gezond als tussendoortje. Ook kun je er appelsap, appelcompote, chutney of jam van maken. Door het hoge pectinegehalte in appels stolt jam sneller. Maar rasp appels ook eens door je pannenkoekbeslag of maak er een bladerdeeggebakje van met rozijnen en kaneel. Je kunt ze ook drogen tot knapperige appelchips.
Wat is een Jonagold appel?
Jonagold ontstaan door een kruising van de ‘Golden Delicous’ en de ‘Jonathan’. Het ras ontstond in de Verenigde Staten en is in Europa geïntroduceerd eind jaren 60 van de 20e eeuw, via Jef De Coster (1930-2010) (Zuurbemde, België). Het ras is daardoor veel aangeplant in de Sint-Truidense fruitstreek in het Limburgse Haspengouw. Het verwierf vrij vlug een grote populariteit door de zeer hoge opbrengst per hectare en de uitstekende smaakeigenschappen van de ‘Jonathan’, in combinatie met de goede bewaareigenschappen van de Golden Delicious.
Jonagold inclusief Jonagored was in 2016 in Nederland de op één na meest geteelde appel: 1718 ha (23%) op een totaal van 7335 ha. Elstar is de meest geteelde appel met een areaal van 3175 ha. Bij een vergelijkend onderzoek in 2005 naar verschillende appelrassen door de universiteit van Bonn kwam Jonagold als “gezondste” uit de bus.
Wat is een Gala appel?
De appel heeft geelwit, sappig vruchtvlees en is wat zoet en flauw van smaak. Het zuurgehalte is vrij laag. Gala kan in Nederland geplukt worden vanaf half september tot de vierde week van september. De appel is tot eind februari onder ULO-omstandigheden te bewaren. Ze zijn geschikt als handappel en als bewaarappel.
Doordat de Gala appel zo sappig is, is hij niet geschikt om te mee bakken. Het vocht van de appel trekt in het deeg, daardoor wordt de appelflap of appeltaart niet goed gaar.
Er zijn ook mutanten met een meer rode blos, zoals Regal Prince en Royal Gala.
Wat is een Golden Delicious appel?
De Golden Delicious is zachtzuur tot enigszins zoet van smaak en beschikt over een goed aroma. De Golden Delicious is het lekkerst als handappel
Ze zijn niet alleen lekker, maar appels bevatten ook veel voedingsvezels en natuurlijke suikers. Voedingsvezels zorgen voor een goede spijsvertering en helpen bij de opname van andere belangrijke voedingsstoffen. De natuurlijke suikers in appels worden langzamer opgenomen dan gewone suikers waardoor ze je langer energie geven. Daarnaast bevat de appel relatief veel vocht. Daarom bewaren we al eeuwen een appeltje voor de dorst.
Geschiedenis
De Elstar appel is rond 1955 ontstaan uit een kruising van de Golden Delicious en de Ingrid Marie. Arie Schaap kwam op het idee. Tijs Visser nam de leiding over de oogst. Tussen 1957 en 1965 stonden de proefbomen op het land van Tijssen uit Elst. In 1959 en 1960 werden de eerste vruchten al geselecteerd. Tussen de jaren 1960 en 1970 zijn er veel proeven gedaan om het perfecte resultaat te krijgen.
De Elstar appel had in begin nog geen naam. Destijds werd de Elstar aangeduid als IVT5544-240. Twee jaar na het overlijden van Arie Schaap is er een commerciële naam bedacht. Arie Schaap woonde in Elst. Met zijn naam en woonplaats is er en samentrekking bedacht.
Wist je dat?
Wist je dat een appel voor 18% uit lucht bestaat?
Traktatie van appel
Meestal als we iets trakteren doen we dit met chips of snoep, maar van een appel kan je ook een lekkere, gezonde schildpad maken.
Benodigdheden:
- Appels
- Druiven (het liefst witte/groene)
- Prikkertjes (5 per schildpad)
- Chocolade stift
- Eventueel een citroen of citroensap
Bereidingswijze:
- Snijd de appel horizontaal door de helft en gebruik de kant het het kontje. De gesneden kant zou je eventueel in kunnen smeren met citroensap om te voorkomen dat deze erg bruin wordt.
- Snijd dan de druiven ook horizontaal door en prik deze met de prikkertjes in de appel. Totaal prik je 5 halve druiven op de appel (vier pootjes een één kopje).
- Maak met de chocolade stift twee dotjes op het kopje als oogjes (zorg dat het druifje goed droog is als je dit doet!). Leg ze op een leuk dienblad of zandkleurig kleedje en klaar ben je!
TIP:
Maak van de stukjes appel die over zijn een lekkere appeltaart, appelflappen of appelmoes!
Let op:
Vertel de kindjes wel dat er prikkertjes in het appeltje zitten! Anders nemen misschien een hap en prikken zich!
Hoe kan je Elstar appels het beste bewaren?
Op school is de beste plek de koelkast en indien die niet aanwezig is bewaar ze dan zo koel en donker mogelijk in een ademende ruimte bijvoorbeeld de kelder of hal.
Wat is het idee achter een ULO-cel?
Het creëren van optimale condities in de koelcel om het fruit lang te bewaren, zodat de consument het hele jaar door vers fruit kan consumeren met een lekkere smaak. In een ULO-cel kunnen appels en peren 6 maanden in topconditie worden gehouden door ze “te laten slapen”.
Wat is nu precies een Ultra Low Oxygen (ULO)-cel?
Simpel gezegd is een ULO-cel een gasdichte koelcel opgebouwd uit isolatiepanelen. De verlaging van de zuurstof en de verhoging van de CO2 waarde noem je CA-bewaring. Bewaren bij een zeer laag zuurstofpercentage noem je ULO-bewaring.
De situatie in de ULO-cel is naar gelang de fruitsoort en het ras als volgt:
Koeling
Koeling met temperaturen die variëren van -2 ºC tot 5 ºC
Zuurstofgehalte
Terugbrengen van het zuurstofgehalte (O2) tot 1,2%
CO2
De CO2 waarde neemt toe tot maximaal 4%
Het proces van beheersing van deze condities gaat als volgt:
Monsters
Via een meet- en regelkast worden zeker drie keer per week monsters van de cellucht genomen om de RQ te bepalen en het zuurstofgehalte, indien nodig, automatisch te corrigeren.
Beluchtingsventilator / stikstofgenerator
Is de zuurstofwaarde te laag, dan slaat een beluchtingsventilator aan. Is dit te hoog, dan wordt stikstof de cel in gespoten met een stikstofgenerator.
CO2 scrubber
Is het stikstofgehalte CO2 te hoog, dan zet men de CO2 scrubber aan die de lucht in de koelcel hiervan ontdoet.
Om vochtverlies zoveel mogelijk te beperken wordt geadviseerd om het fruit bij een hoge luchtvochtigheid van 90-95% te bewaren. Het gehele proces zorgt er voor dat de ademhaling van het fruit vertraagd wordt. Het CA of ULO-proces noemt men dan ook wel het fruit in slaap brengen.
“Slaap via Controlled Atmosphere (CA) en Ultra Low Oxygen (ULO)”
Samengevat: doordat de techniek de appels en peren laat slapen hebben wij het jaarrond de beschikking over appels en peren van eigen bodem. Een product uit een ULO-cel is vers maar blijft na het openen van de cel slechts enkele weken lekker.
Wat doet de Elstar appel met je gezondheid?
Uit een studie waarbij 9208 mannen en vrouwen zijn onderzocht, is gebleken dat degenen die in 28 jaar tijd de meeste appels aten de kleinste kans op een beroerte hadden.
Voedingswaarden – Gegevens per 100 g
| Energie (kcal) | 60 |
| Water | 84,3 g |
| Eiwit | 0,4 g |
| Koolhydraten | 13 g |
| Suikers | 13 g |
| Vet | 0 g |
| Verzadigd vet | 0 g |
| Natrium | 2 mg |
| Kalium | 135 mg |
| Calcium | 5 mg |
| IJzer | 0,2 mg |
| Magnesium | 5,0 mg |
| Vitamine A | 0,0 mg |
| Vitamine B1 | 0.02 mg |
| Vitamine B2 | 0,01 mg |
| Vitamine B6 | 0,05 mg |
| Vitamine B11 | 3 µg |
| Vitamine B12 | 0,0 µg |
| Vitamine C | 10 mg |